Economie

Verslag

Wat krijg je wanneer je een idealistische econoom als Arjo Klamer naast een realistische econoom als Jan Oosterhaven zet? Een interessante botsing tussen visies op de toekomst van de samenleving en van  de economische wereldorde.

Neem nu Arjo Klamer, hoogleraar in de economie van de kunst en cultuur aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en pleitbezorger van een nieuwe economie.  In een artikel in de Volkskrant eerder dit jaar beschreef hij met andere wetenschappers een groenere toekomst met minder files, minder extreme inkomensverschillen en schaalverkleining.

In een goedgevuld Kenniscafé gaat de econoom nog verder, want is er eigenlijk wel crisis? Volgens Klamer is het in ons land nog niet zover. “Maar doordat u dagelijks wordt gebombardeerd met de term crisis, gaat u er in mee. Ondertussen zijn we nog nooit zo welvarend geweest als nu. In Griekenland, waar het werkloosheidspercentage 15 procent is en in Spanje, daar is het crisis”, prikkelt hij de aanwezigen.
Volgens Klamer draait de wereld nog altijd op economische modellen die in de jaren dertig van de vorige eeuw werden ontwikkeld. Modellen die het Bruto Nationaal Product heilig verklaarden en die alles in termen van waarde en groei bekijken.

Dat is niet meer van deze tijd, betoogt de econoom.  Want vraag mensen maar eens wat werkelijk waarde voor hen heeft en je komt uit op termen als gezin, gezondheid en vriendschap. Termen waar moeilijk een prijskaartje aan valt te hangen. "Neem nu een huis. In de oude economie wordt vooral gekeken naar de waarde van het huis. Terwijl de werkelijke waarde niet in die stenen ligt opgeslagen. De werkelijke waarde van het huis is het bieden van onderdak, het scheppen van een thuis."

Klamer is er heilig van overtuigd dat de economie de komende decennia ingrijpend zal veranderen. Niet langer zullen groei en consumptie de heilige waarden zijn, maar kwaliteit en het besef van wat een mens echt nodig heeft. Dan gaat het bij werk bijvoorbeeld niet alleen om het salaris, maar ook om vakmanschap en trots. En wordt er met veel meer zorg en respect voor de planeet geproduceerd.

Jan Oosterhaven, emeritus-hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, hoort het allemaal sceptisch aan. Hij is uitgenodigd om te reageren op de visie van Klamer, wat hij met verve doet. Hoofdschuddend hoort hij de welhaast utopische uiteenzetting van Klamer aan. Volgens hem hebben de macro-economische nog altijd waarde, zeker wanneer het aankomt op de gecompliceerde wereldeconomie. En dan is enige schaalgrootte en groei hard nodig. "We zijn het met elkaar eens dat werk belangrijk is. Maar om voldoende werkgelegenheid te scheppen, heb je wel economische groei nodig. Gezondheid is belangrijk, maar om gezond te blijven, is technologische vooruitgang nodig en moeten er geneesmiddelen worden verkocht.”

Kortom: volgens Oosterhaven los je een crisis niet op door je op waarden te richten en is marktwerking nodig. “Vooruitgang boeken we niet met iets als vriendschap.”

Foto's