De toekomst van wonen en bouwen

Verslag

De bouwsector krabbelt voorzichtig op na de crisis. Her en der worden weer woningbouwprojecten opgezet. Toch gebeurt dat nog veel te traditioneel, hielden Charlie Kock en Maarten Wiersma de bezoekers van het Kenniscafé over de toekomst van wonen en bouwen voor.

Charlie Kock haalde hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans aan, die predikt dat we in de laatste stuiptrekkingen van de ‘oude wereld’ zitten. Ook Kock voorspelt turbulente tijden, nu na de industriële revolutie een second machine age op komst is, waarbij ook de dienstensector ingrijpend wordt geautomatiseerd. Er ontstaat een nieuwe economie, die draait om data en grondstoffen. Dat leidt ook tot een sociale revolutie, die ingrijpende gevolgen heeft voor wonen. ,,In de nieuwe samenleving speelt de woning een centrale rol. Alles gebeurt er: wonen, werken, studeren, voedsel verbouwen’’, stelt Kock. Om die reden draait het nieuwe wonen meer dan ooit om zaken als comfort, kwaliteit en gemak. Volgens Kock worden zaken als licht, audio en verwarming in de woning van de toekomst bediend via de smartphone.
Des te opvallender is het volgens hem dat de bouwsector zo weinig vernieuwend is. Volgens Kock zijn de bouwkosten alleen maar gestegen en wordt automatisering maar beperkt toegepast in de bouw. Met als gevolg dat de traditionele bouw te duur is, niet klantgericht en bovendien veel milieubelasting oplevert.
Hij breekt een lans voor het zogenoemde circulaire bouwen, waarbij bouwafval weer als grondstof wordt gebruikt en zo een gesloten keten ontstaat. Door de bouw te industrialiseren, ofwel standaard producten aan te bieden, kunnen de kosten volgens hem sterk naar beneden. Met plezier haalt hij een befaamd citaat van bioloog Charles Darwin aan: ‘Het zijn niet de sterkste en intelligentste soorten die overleven, maar zij die zich het beste kunnen aanpassen.’
 

Iemand die die boodschap heeft begrepen, is oud-aannemer Maarten Wiersma uit Groningen, tegenwoordig actief als adviseur in de bouwsector. Hij herkent het beeld van de bouwsector die vooral op de korte termijn is gericht en die de uiteindelijke bewoner amper een rol geeft. ,,Er moet in de bouw veel meer aandacht komen voor het welbevinden van de gebruikers. Die worden daar gezonder en gelukkiger van’’, stelt hij.
Aan de hand van verschillende rekenvoorbeelden toont hij aan hoe belastend de traditionele bouw is voor het milieu. ,,Ondertussen richten bouwers nagenoeg al hun inspanningen op slechts een kwart van het probleem, namelijk het besparen van energie.’’
Zelf is Wiersma pleitbezorger van circulaire bouw, waarbij de kosten, het energieverbruik en de CO2-uitstoot veel lager zijn dan in de traditionele bouw. Geïnspireerd door de natuur heeft hij een systeem van modulair bouwen ontworpen, waarbij woningen worden samengesteld uit afzonderlijke cellen. Met die cellen kan een woning naar wens worden gebouwd. ,,Elke bouwwerk is tijdelijk en wordt ontmanteld. De cellen kun je dan hergebruiken als cel of los element. Of je kunt het materiaal hergebruiken’’, stelt hij. Zelf hoopt hij zijn systeem binnenkort in de praktijk te brengen in Groningen, waar hij aan modulair bouwproject werkt (zie ook www.schonewoning.nl).
 

Foto's