Toekomst van het onderwijs

Verslag

De toekomst van het onderwijs. Dit hele brede thema werd toegespitst op de toekomst van het beroepsonderwijs, met name in Zuidoost-Drenthe. Die toekomst kan niet zonder een nauwe samenwerking tussen het regionale bedrijfsleven en de onderwijspartners, zo werd deze avond duidelijk. Daarbij heeft het bedrijfsleven het onderwijs misschien wel meer te bieden dan andersom. Die samenwerking krijgt in Emmen een belangrijke impuls vanuit de nieuwe Greenwise Campus, medeorganisator van deze avond. 

Hoofdspreker van de avond is de jonge promovendus Björn de Kruif van de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn lezing over ‘leerculturen’ wordt voorafgegaan door een inleiding over de Greenwise Campus door projectleider Marjolanda Hendriksen en gevolgd door een forumdiscussie onder leiding van vrijwilliger Denny Smit met de belanghebbenden in kwestie. 

Greenwise Campus

Marjolanda Hendriksen laat het talrijke publiek in het Esdalcollege kennismaken met het innovatiecentrum Greenwise dat schuin tegenover NHL Stenden Hogeschool gevestigd is in de voormalige busremise. Dat gebouw wordt binnenkort ingrijpend en duurzaam verbouwd, kondigt Hendriksen aan. Met steun van de Provincie Drenthe en de Gemeente Emmen werken universiteit (de RUG), hbo (NHL Stenden Hogeschool) en mbo (DC Terra) hier intensief samen aan slimme en groene oplossingen op vier gebieden:

• Circulaire plastics
• Energie
• Welzijn, zorg en technologie
• Slimme maakindustrie. 

Door de samenwerking kunnen innovaties versneld worden. Greenwise wil een ‘sticky campus’ worden. Dat wil zeggen dat studenten en bedrijven door de campus worden aangetrokken en er als het ware aan blijven kleven. 

Leerculturen: een leven lang leren 

De Kruif begint met een schets van de ontwikkeling die de mensheid heeft doorgemaakt. Tussen de agrarische revolutie, die het einde van het tijdperk van de jagers en verzamelaars bezegelde, en de industriële revolutie, die in de negentiende eeuw begon met de uitvinding van de stoommachine, liggen duizenden jaren, maar sindsdien volgen de grote omwentelingen elkaar steeds sneller op. De uitvinding van de computer, de opkomst van het internet en nu in het tweede decennium van de 21e eeuw de spectaculaire opkomst van kunstmatige intelligentie (AI, Artificial Intelligence). 

Deze ontwikkelingen kunnen niet zonder gevolgen blijven voor het onderwijs. Het onderwijs moet zich aanpassen aan de nieuwe ontwikkelingen. Het moet oog hebben voor de individuele behoeften en talenten van de student. Ten slotte moet het onderwijs aansluiten op de behoeften van het bedrijfsleven. Innovaties die daar ontstaan moeten een plaats krijgen in het onderwijs. Zo biedt de toepassing van AI voor de maakindustrie in Emmen grote kansen en daar moet het onderwijs dan op inspelen.

Maar dat leren vindt niet uitsluitend plaats op school. Omdat de ontwikkelingen steeds sneller gaan, blijft het leren doorgaan nadat de schoolcarrière is afgesloten. “Het diploma dat je bij je afstuderen krijgt, is slechts het toegangsbewijs voor een leven lang leren”, stelt De Kruif. “Als je alleen investeert in vandaag, heb je geen toekomst”. Hij benadrukt daarom het belang van een leercultuur bij zowel werknemers als bedrijven. In een leercultuur is leren als vanzelfsprekend geïntegreerd in de dagelijkse activiteiten. Nederland is overigens Europees koploper op het gebied van leren en ontwikkelen. 

De Kruif sluit af met een handvol praktische tips: 

• Probeer dagelijks tien minuten per dag iets nieuws te leren 
• Stel haalbare doelen 
• Maak leren leuk 
• Schrijf je gewoon in! 
• En besef dat je nooit te oud bent om te leren. 

Paneldiscussie 

Onder leiding van vrijwilliger Denny Smit wordt er daarna in een panel van gedachten gewisseld over de lezing van De Kruif en over de kansen en de uitdagingen van de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. De panelleden zijn: 

• Agnes Mulder, directeur VNO-MKB Noord 
• Sandra Hoekstra, vestigingsmanager NHL Stenden Hogeschool 
• Mike Roozeboom, directeur DC Terra 
• Harold Scholing (nomen est omen) van TSH Vakopleidingen 
• En hoofdspreker Björn de Kruif. 

De vertegenwoordigers van mbo en hbo benadrukken dat zij veel van de aanbevelingen van de spreker al toepassen. Samenwerking met het bedrijfsleven, onderwijs op basis van reële vraagstukken en veel individuele keuzevrijheid voor de studenten. En de aanbevolen samenwerking vindt volop plaats in de Greenwise Campus. “Die campusvorming is heel belangrijk voor de economische infrastructuur”, onderstreept Agnes Mulder, directeur VNO-NCW Noord. 

“Fouten maken mag, als het om leren gaat”, geeft De Kruif aan, maar dat lijkt niet voor het onderwijs zelf te gelden. Scholen zitten vast in een ijzeren korset van kwaliteitscontroles. Daardoor krijgt vernieuwing soms te weinig kans. Maar Hoekstra meldt ook daar licht aan de horizon te zien. En het beroepsonderwijs kan natuurlijk nooit aan alle behoeften voldoen. Voor noodkreten als “Mien zeun mout lassen” biedt TSH Vakopleidingen in Emmen soelaas. 

Als de bezoekers aan het woord komen, blijken de grote toekomstverwachtingen van het panel voor een aantal vragenstellers haaks staan op de dagelijkse praktijk. De een heeft het woord ‘campus’ in de discussie te weinig gehoord. Een ander, ook niet meer de jongste, popelt om te leren, “maar waar kan ik terecht?” En als je een leven lang moet blijven leren, waarom is het Hoger Onderwijs voor Ouderen (HOVO) dan uit Emmen verdwenen, wil een derde weten. Een ondernemer geeft aan het lastig te vinden om voor een stagiair contact te krijgen met de onderwijsinstelling. “Als ik eindelijk een nummer van een docent heb, bewaar ik die als mijn pincode”. 

Ooit wordt het beter, is de belofte die in de zaal hangt. Met Greenwise Campus zetten wij een grote stap naar de toekomst van het onderwijs.

Foto's